Voorzitter, collega’s,

Wat is het goed om hier weer te staan en jullie in de ogen te kijken. Zowel de mensen hier voor mij als de mensen die noodgedwongen achter me moeten zitten. Fijn dat we allemaal hier zijn.

Voorzitter, in de voor- en najaarsdebatten van het coronajaar heb ik gesproken over hoop, moed en verwachting. En nu we hier weer zijn, wil ik daar dankbaarheid aan toevoegen. Hoewel de crisis niet voorbij is, en op sommige punten zelfs nu pas zichtbaar zal worden, zijn de ontwikkelingen ontegenzeglijk hoopvol en bemoedigend. We zijn God dankbaar voor wetenschap, voor gezondheidszorg, voor een goed functionerende overheid, voor saamhorigheid en voor onderlinge zorg.

En ik heb het in vorige debatten gehad over moedig begroten voor een onzekere toekomst. Het is net of die moed het college een beetje in schoenen zinkt na al
die maanden van zwoegen voor de gemeente. Alsof we niet anders meer durven dan op korte termijn hard werken en regelingen uitvoeren, maar de lange termijn nog even in een reservepotje stoppen.

Kijk, we hebben deze maand kort na elkaar druk met een paar grote debatten: Zoetermeer 2040, het Enecogelden afwegingskader en het Voorjaarsdebat. Wij verwachtten vooraf veel overlap – het gaat allemaal over de toekomst van Zoetermeer, over 1 jaar, of over 20 jaar – toch? Maar de inhoud van Zoetermeer 2040, de doelen, de plannen, die zie je niet in de perspectiefnota. De oorzaak is natuurlijk, dat we van plan zijn die grote plannen te financieren uit een investeringsfonds – wat tot nu toe wat losgetrokken
is van de begrotingscyclus – behalve als er gaten in de begroting vallen die gedicht moeten worden... Maar in de toekomst hopen we toch wel dat deze onderwerpen elkaar gaan vinden, dat het toekomstperspectief weer een geheel wordt.

We missen visie op de directe toekomst. Hoe gaan we verder, nu de crisis afneemt? Hoe krabbelt de stad weer op? Wat willen we leren van de afgelopen tijd? Wat willen we blijvend anders doen? Wat doen we met overspannen mantelzorgers en ouders, uitgeputte zorgmedewerkers, afgehaakte vrijwilligers, uitgestelde zwemdiploma’s, verveelde jeugdigen, kinderen met achterstanden, leeggelopen sportverenigingen, corona-kilo’s, bedrijven die de doorstart niet meer kunnen opbrengen, mensen die hun reserves hebben opgemaakt? We kunnen niet alles op de lange baan schuiven voor het traject tot 2040. Het probleem is nu. We willen graag dat deze negatieve effecten van corona in kaart worden gebracht, zodat we actie kunnen ondernemen. Kan het college daarop reageren?

We beseffen dat de onzekere financiële situatie, in de verhouding met het rijk, voor snel wisselende beelden zorgt. Dat je niet meer dan een tussenstand kunt creëren, zoals het college dat noemt. Denk het ene moment dat je volgend jaar 9 miljoen tekort komt, het volgende moment komt de meicirculaire en de uitkomst van de jeugdzorgarbitrage, en zit je zomaar op 1 miljoen tekort. En wat dacht u van het doorschuiven van 11 miljoen vanwege niet of maar gedeeltelijk uitgevoerd werk in het coronajaar? Of een coalitie-amendement waardoor er plotseling 1 miljoen beschikbaar is om uit te geven, een miljoen dat uit de Enecogelden komt, en een korte stop heeft gemaakt in de corona-reserve. Daar vált ook nauwelijks op te sturen, niet door het college en niet door de raad.

Daarom vinden wij het op zich logisch dat het college even pas op de plaats maakt. Geen extra bezuinigingen, maar ook nauwelijks nieuwe investeringen, en zeker geen lieverkoekjes over coalitieakkoorden. Je kunt het niet maken om te bezuinigen op grond van  dit soort toekomstbeelden, maar je kunt ook nauwelijks investeren met geld dat je
nog niet hebt. Maar zo’n situatie van lamgeslagen gemeentes kan niet blijven duren. We zijn deze hele raadsperiode bezig geweest met bezuinigen, afwachten en pas op de plaats maken. Met moties indienen die geen geld kosten. Met perspectiefarme beleidsnota’s. We hopen dat het nieuwe kabinet grote stappen gaat maken in de financiele verhoudingen. Een beter evenwicht in taken en financiën, een zekerder perspectief met het gemeentefonds. Het werk van Raden in Verzet is nog lang niet klaar!

Wat ons betreft moeten we straks in het najaar dapper zijn, als kartrekker van dit verzet. Ook al ziet de situatie voor 2022 er nu niet onaardig uit in de tussenstand, er gaan momenten komen dat we moeten doorzetten, en dreigementen uitvoeren. Dan komt er misschien een keer een niet-sluitende begroting, of dan weigeren we een nieuw dossier. Dan verzetten we ons tegen verplichte bestedingen van achterstallig geld. En dan moet Zoetermeer andermaal het hoofd boven het maaiveld uit durven steken, met het oog op een betere toekomst.

Voorzitter, wij zullen twee concrete voorstellen indienen.

De eerste is een voorbeeld van hoe wij graag visie willen zien voor de toekomst in het sociale domein. Hij heet “buurtgezinnen”, en gaat over het koppelen van gezinnen die het zwaar hebben, aan warme, stabiele gezinnen in de buurt. Over preventieve, laagdrempelige onderlinge steun, die de samenleving op kan pakken, om misschien te voorkomen dat de situatie in een gezin uit de hand loopt en een beroep op professionele hulp nodig wordt. Dat is tegelijk financieel aantrekkelijk en heel goed voor het sociale weefsel in de stad. Onderlinge verbinding maakt de samenleving. (mede indieners: Zo! Zoetermeer, D66, PvdA, GroenLinks, Zoetermeer Vooruit, VVD, Fractie vd Berg)

Het tweede voorstel is zo mogelijk nog concreter: hij heet “containertuintjes”. Wij zijn gecharmeerd van het initiatief om het plateau van ondergrondse containers te bezetten met een ring-bak met groen, die zelfs door bewoners kan worden geadopteerd. Uit ervaringen in andere gemeentes blijkt dat zoiets helpt tegen het bijplaatsen van los afval, wat voor enorme verrommeling zorgt in de wijken. (mede indieners: PvdA, Zoetermeer Vooruit, VVD, Zo! Zoetermeer, Fractie vd Berg)

Daarnaast zullen wij een hele rij voorstellen van collega’s mee indienen. Van eenzaamheid tot jeugdzorg, en van afvalkleppen tot aandacht voor vogels.

Tot slot, voorzitter.

We hebben in deze termijn gesproken over dankbaarheid, over moed en over visie, over perspectief en dapper doorgaan. Maar tenslotte willen we u allemaal ook de zegen van God wensen over het werk dat we doen voor de stad.